Thiên môn đông là cây thân leo thường đường dùng để trồng làm cây cảnh rất phổ biến và thân quen. Cây còn là một vị thuốc đông y với nhiều công dụng trong số đó có những công dụng tuyệt vời dành riêng cho chị em phụ nữ. Hãy cùng tìm hiểu xem cây thiên môn đông này cụ thể là cây thuốc quý như nào nhé.
Mục lục
Cây thiên môn đông là cây gì?
Cây thiên môn đông được trồng rất nhiều ở ban công nhà hay hiên nhà ở các tỉnh miền bắc nước ta. Cây vừa trồng làm cảnh vừa để thu hái lấy củ. Hãy cùng tìm hiểu về các tên gọi khác cũng như mô tả cụ thể của cây để rõ hơn về cây thuốc quý này nhé.
Các tên gọi khác của thiên môn đông
Có thể bạn biết đến thiên môn đông bằng một trong những tên gọi khác. Một trong số đó có thể là thiên môn, thiên đông, minh thiên đông hay dây tóc tiên (tóc tiên leo) dóc tóc tiên. Tùy theo từng vùng miền dân tộc mà cây còn có một số tên khác nữa: co sin sương (dân tộc Thái), sùa sú tùng (H-mông), mằn săm (Tày), dù mào siam (Dao).
Tên khoa học của cây là Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr thuộc họ Hành Asparagus. Còn có tên đồng nghĩa là Asparagus lucidus Lindl.
Cây thiên môn đông được mô tả như nào?
Thiên môn đông là cây dây leo, sống lâu năm mọc dài tầm 1-1,5 m, có khi hơn. Cây được mô tả về thân, rễ, lá cụ thể như sau:
- Thân mang nhiều cành 3 cạnh dài nhọn, biến đổi trông như lá, còn lá thì rất nhỏ trông như vẩy.
- Cây có nhiều rễ củ hình thoi mẫm, có cuống dài mọc thành chùm.
- Thiên môn đông ra hoa vào mùa hè, hoa có màu trắng và nhỏ mọc thành chùm.
- Quả khi chín có màu đỏ và mọng.
Cây mọc hoang và được trồng ở khắp nơi trong nước ta để lấy rễ. Cây có màu xanh mướt quanh năm nên cũng được dùng để trồng trong chậu làm cảnh. Được trồng nhiều nhất ở các tỉnh miền bắc như: Cao bằng, Lạng sơn, Thanh hóa. Cây cũng có xuất hiện ở một số nước khác như Trung quốc, Triều tiên, Nhật bản…
Cây được trồng vào tháng 2-3, thu hoạch lấy củ vào tầm tháng 9-10. Rễ củ hái về đêm ngâm nước cho mềm, cũng có khi đồ chín lên cho mềm. Củ chất lượng tốt nhất là củ to béo, màu vàng.
Công dụng của thiên môn đông theo y học cổ truyền
Thiên môn đông là một trong những vị thuốc chữa ho hiệu quả trong đông y. Trong sách những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam cây nằm trong nhóm cây chữa ho hen.
Theo tài liệu cổ thiên môn đông có vị ngọt, đắng, tính đại hàn, vào hai kinh phế và thận. Có tác dụng dưỡng âm, nhuận táo, thanh nhiệt, hóa đờm. Cây được dùng làm thuốc ho, lợi tiểu, chữa sốt cũng như thuốc bổ.
Nói đến tác dụng dưỡng âm thì thiên môn đông cũng có mặt rất nhiều bài thuốc giúp chị em phụ nữ nhuận sắc như:
Bài thuốc Trửu hậu phương- dưỡng sắc cho chị em
Thành phần: Thiên môn, Hồ ma nhân, Thục địa
Cách dùng: Các vị trên lấy với lượng bằng nhau đem tán nhuyễn. Sau đó đêm trộn với mật ong nguyên chất, làm thành viên hoàn to bằng hạt nhãn. Mỗi lần uống 20 viên với nước nóng.
Công dụng: Giúp da đẹp và trắng mịn. Theo ghi chép cổ có ghi lại thì bài thuốc này có thể “làm mặt trắng mịn như bạch ngọc, trơn nhẵn rạng ngời”.
Bài thuốc Tế tổng lục trị da mặt nám đen
Thiên môn đông phơi khô, giã nát rồi trộn với mật ong làm thành viên. Dùng viên thuốc này pha với nước âm ấm để rửa mặt hằng ngày. Lấy bã thuốc đắp mặt dùng thường xuyên da sẽ dần dần tươi sáng, mờ vết nám sạm.
Bạn cũng có thể dùng thiên môn đông tươi để đắp mặt giúp da hồng hòa nhuận sắc như sau: Thiên môn đông đem rửa sạch, lột vỏ đập dập, bỏ lõi rồi cho vào xoong nhỏ, đổ thêm 3 chén nước và đun lửa nhỏ trong khoảng 30 phút. Sau đó để nguội, nước dùng để rửa mặt, bã thuốc thì đắp mặt dùng tay thực hiện xoa nhẹ nhàng lên mặt nhiều lần. Mỗi ngày làm 1 lần, thực hiện liên tục 10-30 ngày sẽ thấy hiệu quả, dùng càng lâu da sẽ càng mịn và sáng dần.
Bài thuốc chữa buồn phiền mất ngủ
Thành phần: Thiên môn, Miết giáp, Địa cốt bì, Thanh hao, Mạch môn, Ngưu tất, Sài hồ, Bạch thược, Ngũ vị tử.
Cách làm: Các vị trên lấy lượng bằng nhau, đem đun nước sắc uống. Uống hàng ngày.
Công dụng: Giúp làm giảm chứng mất ngủ buồn phiền ở những phụ nữ trung niên.
Công dụng của Thiên môn đông theo khoa học hiện đại
Trong thành phần hóa học của thiên môn đông có chất Asparagin. Đây là một axit amin có tinh thể hình trụ, tan trong nước nóng, chỉ hơi tan trong nước lạnh. Hoạt chất này cũng được khoa học nghiên cứu với nhiều công dụng trong làm đẹp da phụ nữ.
Ngoài ra, thiên môn đông còn chứa nhiều flavonoids, quercetin, rutin đây cũng là một loạt các chất được nghiên cứu ứng dụng trong các sản phẩm làm đẹp cho chị em phụ nữ.
Hãy cùng samtonu.vn liệt kê các công dụng của thiên môn đông qua nghiên cứu khoa học. Thảo dược này đúng là dành riêng cho chị em phụ nữ với các tác dụng như sau:
Chống oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa
Theo y học hiện đại thiên môn đông có tác dụng chống oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa.
Các nghiên cứu tại trường ĐH. Nông nghiệp Hồ Nam (Trung Quốc) năm 2016 cho biết, chiết xuất nước thiên môn đông chứa rất nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ có tác dụng thu dọn các gốc tự do hư hại tế bào (gốc tự do là một sản phẩm phụ trong quá trình trao đổi chất, chúng được sinh ra nhiều khi cơ thể tiếp xúc với ánh nắng, chất độc hại và khi tuổi tác tăng lên). Vì thế, nó có thể giúp trẻ hóa cơ thể, làm chậm quá trình lão hóa. Ngoài ra, chiết xuất này cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng, từ đó giúp ngăn ngừa bệnh tật, nâng cao tuổi thọ.
Xem chi tiết hơn: Nghiên cứu chứng minh tác dụng chống oxy hóa của thiên môn đông
Ngăn ngừa nám sạm, chống lão hóa da
Năm 2017, các nhà khoa học tại Viện Khoa học và Công nghệ Hồ Nam (Trung Quốc) đã phát hiện chất Asparagin có trong thiên môn đông có tác dụng mạnh gấp nhiều lần vitamin C tự nhiên. Đây là một chất chống oxy hóa có tác dụng tương tự vitamin C với đặc tính bảo vệ làn da trước tác hại của tia UV, giúp phục hồi vùng da bị nám sạm, thâm sẹo, tăng cường sản xuất collagen cho da mịn màng, và kích thích sản sinh tế bào da mới, cho da trắng sáng, đều màu. Nó cũng chống loại các gốc tự do nên ngăn ngừa sự lão hóa da, giúp duy trì một làn da tươi trẻ
Giúp hỗ trợ điều trị u tuyến vú và ung thu vú
Theo nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng tại một bệnh viện ở Giang Tô (Trung quốc) đã tiến hành dùng thiên môn đông cho những người bị tăng sinh tiểu thùy tuyến vú cụ thể như sau:
Chế thiên môn đông này thành viên (mỗi viên 0,3g) và cho bệnh nhân uống mỗi lần uống 9 viên, ngày 3 lần. Trong số 42 trường hợp tham gia thử nghiệm, có 16 ca khỏi lâm sàng, 8 ca cho kết quả tốt, 11 ca cho kết quả khả quan, tỷ lệ kết quả thành công lên tới 83%.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng dùng cách trên để điều trị thử nghiệm cho cho 72 ca ung thư vú, nhận xét thấy khối u và hạch lâm ba di căn đều nhỏ lại (Cao quốc Tuấn, Thiên môn đông trị tăng sinh tiểu thùy tuyến vú, Báo Y dược Giang Tô (Trung Quốc) 1976,4:33).
Thiên môn đông – thành phần dưỡng sắc trong Sâm Nhung tố nữ
Hiện nay, thiên môn đông thường được sử dụng kết hợp với sâm tố nữ để phát huy công dụng dưỡng sắc cho chị em.
Sâm nhung tố nữ Tuệ linh với các thành phần thảo dược thiên nhiên như: Thiên môn đông, Nữ lang, Sâm Tố nữ, Hồng sâm, Nhung hươu… giúp da bớt nám sạm mà hồng hào hơn. Bên cạnh đó Sâm nhung tố nữ Tuệ linh cũng giúp cân bằng nội tiết tố giúp chị em phụ nữ trẻ trung khỏe mạnh và quyến rũ hơn.
6 lý do tại sao bạn nên chọn Sâm nhung tố nữ Tuệ Linh:
- Nguồn nguyên liệu đạt chuẩn GACP – WHO
- Dây chuyền sản xuất hiện đại
- Được Cục ATVSTP – Bộ Y Tế cấp phép.
- Công thức đột phá – Là sản phẩm đầu tiên sử dụng Sâm tố nữ
- Giúp cải thiện nhanh và hiệu quả các triệu chứng
- Được sự tin tưởng từ nhiều khách hàng.
Ý kiến của bạn